กาพย์พระไชยสุริยา

เป็นแบบเรียนที่สุนทรภู่แต่งขึ้นในสมัยรัชกาลที่ ๓ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์           ประมาณปี พ.ศ. ๒๓๘๓ – ๒๓๘๕ 

ขณะที่บวชเป็นพระอยู่ที่วัดเทพธิดาราม
 เป็นกาพย์ซึ่งแทรกความรู้
          เกี่ยวกับภาษาไทย ในเรื่องมาตราตัวสะกด 

และยังได้สอนศีลธรรมในด้านความผิดชอบชั่วดี
          และแสดงผลการกระทำไว้อย่างชัดเจน ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ ๕ 

เมื่อมีการจัดตั้งโรงเรียนหลวงขึ้น
          พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรง

พระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้
          พระยาศรีสุนทรโวหาร ( น้อย อาจารยางกูร )

จัดทำแบบเรียนภาษาไทยขึ้นชุดหนึ่งมี ๖ เล่มคือ
          มูลบทบรรพกิจ วาหนิติ์นิกร อักษรประโยค สังโยคพิธาน

 ไวพจน์พิจารณ์ พิศาลการันต์
          ในหนังสือมูลบทบรรพกิจ 

พระยาศรีสุนทรโวหารได้นำกาพย์เรื่องพระไชยสุริยาของสุนทรภู่
          มาแทรกไว้เพื่อให้เด็กหัดอ่านและเขียนหนังสือได้ถูกต้องและคล่องแคล่ว